เลือกหัวข้อที่อ่าน

• โรคตื่นตระหนก แพนิค คืออะไร?
• อาการแพนิค ตื่นตระหนก เป็นอย่างไร?
• อาการแพนิคแบบไหนที่ควรพบแพทย์?
• โรคตื่นตระหนก แพนิค มีสาเหตุเกิดจากอะไร?
• ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดแพนิค
• อาการแพนิค มีวิธีการป้องกันอย่างไร?
• การตรวจวินิจฉัยโรคตื่นตระหนก แพนิค มีกี่วิธี?
• อาการแพนิค มีวิธีการรักษาอย่างไร?

โรคตื่นตระหนก แพนิค

ภาวะตื่นตระหนก เป็นอาการของร่างกายที่ทำการตอบสนองต่อความกลัวที่เกิดขึ้นโดยไม่ทราบเหตุที่แน่ชัด อาการตื่นตระหนกสามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลาซึ่งจะส่งผลให้ผู้ป่วยรู้สึกสูญเสียการควบคุม รู้สึกหัวใจจะวายหรือในบางครั้งรู้สึกว่าตัวเองกำลังจะเสียชีวิต อาการตื่นตระหนกหรือเรียกว่าอาการ “แพนิค” จะมีอาการรุนแรงกว่าอาการกังวลทั่วไป ที่โดยปกติแล้วหลังจากที่สถานการณ์ตึงเครียดจบลง ภาวะวิตกกังวลมักหายไป แต่ในผู้ป่วยที่เป็นโรคตื่นตระหนกนั้นความรู้สึกหวาดกลัวหรือวิตกกังวลอย่างรุนแรงมักจะย้อนกลับมาอย่างต่อเนื่องส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ควรพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้องเพื่อป้องกันไม่ให้อาการแย่ลง

อาการแพนิค ตื่นตระหนก เป็นอย่างไร?

อาการตื่นตระหนกสามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลาโดยไม่มีสัญญาณเตือนบ่งบอกจึงทำให้ไม่สามารถคาดเดาได้ อาการตื่นตระหนกนี้อาจเกิดขึ้นเป็นครั้งเป็นคราวหรือในบางกรณีเกิดขึ้นบ่อยครั้งโดยจะใช้เวลา 20-30 นาทีในแต่ละครั้ง ส่งผลให้ผู้ป่วยรู้สึกรับมือไม่ได้ อ่อนล้าและหมดแรงหลังอาการสงบลง

อาการเมื่อเกิดภาวะแพนิค ตื่นตระหนก

หนึ่งในอาการที่ไม่พึงประสงค์ที่สุดของโรคตื่นตระหนกคือความกังวลตลอดเวลาว่าจะเกิดภาวะตื่นตระหนกขึ้นอีกครั้ง ซึ่งส่งผลให้ผู้ป่วยเลือกที่จะหลีกเลี่ยงตัวเองออกจากสถานการณ์บางอย่างที่จะเกิดขึ้น

• รู้สึกตกอยู่ในภัยอันตรายตลอดเวลา
• กลัวสูญเสียการควบคุมหรือเสียชีวิต
• ใจเต้นเร็ว
• เหงื่อออก
• ตัวสั่น
• หายใจลำบากหรือแน่นคอ
• หนาวสั่น
• คลื่นไส้
• ปวดบิดในท้อง
• เจ็บหน้าอก
• ปวดศีรษะ
• วิงเวียนหน้ามืด
• ตัวชา
• รู้สึกแยกแยะความเป็นจริงไม่ออก ขาดความผูกพัน

อาการแพนิคที่ควรพบแพทย์

โรคตื่นตระหนกไม่เป็นอันตรายถึงชีวิตแต่อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยควรเข้ารับการรักษาเพราะหากปล่อยไว้นานอาจทำให้เรื้อรังและทำให้อาการกลับมารุนแรงยิ่งขึ้น เมื่อรู้สึกว่ามีอาการตื่นตระหนกควรรีบพบแพทย์หรือนักจิตบำบัดทันที

นอกจากนี้อาการแสดงทางร่างกายของโรคตื่นตระหนกยังมีความคล้ายกับอาการของโรคร้ายแรงอื่นๆ เช่นโรคหัวใจ การได้รับการตรวจวินิจฉัยโรคที่ถูกต้องจึงมีความสำคัญ

โรคตื่นตระหนก แพนิค มีสาเหตุเกิดจากอะไร?

ปัจจุบันยังไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดของการเกิดโรคตื่นตระหนกได้ โรคตื่นตระหนกอาจเกิดจากหลายสาเหตุแต่ปัจจัยเหล่านี้มีส่วนสำคัญ:

• พันธุกรรม
• ความเครียดสะสม
• อ่อนไหวต่อความเครียดหรืออารมณ์ที่เป็นลบ
• สมองและระบบประสาททำงานผิดปกติ

สถานการณ์บางอย่างสามารถเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดภาวะตื่นตระหนกได้ ตื่นตระหนกมัอย่างไรก็ตามภาวะกมาอย่างกะทันหันโดยเฉพาะในระยะเริ่มต้นของโรค มีการวิจัยระบุว่าอาการและภาวะตื่นตระหนกมาจากปัญหาในระบบการทำงานของร่างกายที่ทำการตอบสนองต่อสถานการณ์คับขัน ยกตัวอย่างเช่นหากถูกเสือวิ่งโจมตีในป่า ร่างกายของมนุษย์จะทำการตอบสนองอย่างอัตโนมัติ โดยเร่งอัตราการเต้นของหัวใจ เพื่อเตรียมร่างกายให้พร้อมรับมือเผชิญกับสถานการณ์ที่อันตรายถึงชีวิต อย่างไรก็ตามการวิจัยยังไม่สามารถชี้ชัดสาเหตุว่าทำไมอาการตื่นตระหนกถึงเกิดขึ้นเมื่อผู้ป่วยไม่ได้ตกอยู่ในสถานการณ์อันตราย

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดแพนิค

โรคตื่นตระหนก หรือ แพนิค มักเริ่มต้นในวัยรุ่นตอนปลายหรือวัยผู้ใหญ่ตอนต้นและมักพบได้ในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย

ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะตื่นตระหนกหรือเป็นโรคตื่นตระหนก ได้แก่

• คนในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคตื่นตระหนก
• ผ่านเหตุการณ์ที่สร้างความบอบช้ำทางจิตใจเช่นการสูญเสียคนในครอบครัวหรือบุคคลอันเป็นที่รัก
• ดื่มแอลกอฮอล์หรือใช้ยาเสพติด
• ประวัติการถูกทำร้ายร่างกาย ถูกทารุณกรรมทางเพศ ปัญหาด้านความสัมพันธ์

โรคตื่นตระหนก แพนิคมีภาวะแทรกซ้อน อะไรบ้าง?

อาการตื่นตระหนกมักแย่ลงหากปล่อยไว้และไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี นอกจากนี้ยังส่งผลกระทบในชีวิตของผู้ป่วยในด้าน อารมณ์พฤติกรรมรวมถึงสุขภาพและการใช้ชีวิต ภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยมี ดังนี้

• โรคกลัว (phobia) เช่น กลัวการขับรถหรือกลัวการออกจากบ้าน
• แยกตัวเองออกจากสังคม
• ปัญหาด้านความสัมพันธ์กับคนรอบตัว
• อาการซึมเศร้าโรคจิตตกและโรคทางจิตเวชอื่น ๆ
• ความคิดที่จะฆ่าตัวตาย
• ติดสุราและสารเสพติด

อาการแพนิค มีวิธีการป้องกันอย่างไร?

ปัจจุบันยังไม่สามารถป้องกันการเกิดโรควิตกกังวลได้ 100% อย่างไรก็ตามสามารถลดโอกาสการกำเริบของโรคได้ ดังนี้

• เข้ารับการรักษาทันทีเพื่อช่วยหยุดไม่ให้อาการแย่ลงหรือป้องกันการเกิดซ้ำบ่อย ๆ
• ทำตามแผนการรักษาเช่นฝึกใช้เทคนิคการจัดการกับความเครียด
• ควรออกกำลังกายเป็นประจำซึ่งมีผลต่อการควบคุมความเครียด

การตรวจวินิจฉัยโรคตื่นตระหนก แพนิค มีกี่วิธี?

โดยทั่วไปแพทย์จะเป็นผู้วินิจฉัยว่า สาเหตุของอาการภาวะตื่นตระหนกที่เกิดขึ้นนั้น มาจากการที่ผู้ป่วยเป็นโรควิตกกังวลทางจิต หรือเกิดจากปัญหาด้านสุขภาพทางกายเช่นโรคหัวใจหรือโรคต่อมไทรอยด์ โดยแพทย์จะทำการ

• ตรวจร่างกายตรวจเลือดเพื่อหาความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ และการทำงานของคลื่นไฟฟ้าในหัวใจ
• ตรวจสุขภาพจิต แพทย์จะให้ผู้ป่วยกรอกแบบการประเมินทางจิตวิทยาของตนเองและถามเกี่ยวกับการดื่มสุราหรือการใช้สารเสพติดอื่น ๆ

ผู้ที่เคยมีภาวะตื่นตระหนกเกิดขึ้นในชีวิตไม่ได้แปลว่าจะป่วยเป็นโรคตื่นตระหนก โดยแพทย์จะวินิจฉัยว่าป่วยเป็นโรคตื่นตระหนกหากมีลักษณะ ดังนี้

• เกิดอาการตื่นตระหนกบ่อยครั้งอย่างเฉียบพลัน
• กังวลหรือกลัวว่าภาวะตื่นตระหนกจะกลับมาอีกครั้ง และมักเลือกที่จะเลี่ยงการไปสถานที่หรือเหตุการณ์ที่เป็นตัวกระตุ้น
• อาการตื่นตระหนกนั้นไม่ได้เกิดขึ้นจากการใช้สารเสพติดหรือยาบางชนิด

อาการแพนิค หรือ โรคตื่นตระหนก มีวิธีการรักษาอย่างไร?

การเข้ารับการรักษาสามารถช่วยลดความรุนแรงและลดความถี่ของภาวะวิตกกังวลได้พร้อมทั้งปรับปรุงคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย

ตัวเลือกในการรักษาโรควิตกกังวลมีด้วยกันหลัก ๆ อยู่สองวิธีคือ การใช้จิตบำบัดและการใช้ยาบำบัด ทั้งนี้แนะนำให้ใช้วิธีการรักษาทั้งสองรูปแบบควบคู่กันไปเพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด อย่างไรก็ตามแนวทางการรักษาที่เหมาะสมจะขึ้นอยู่กับประวัติและอาการรุนแรงของโรคตื่นตระหนกในของแต่ละบุคคล

จิตบำบัด

การบำบัดความคิดและปรับเปลี่ยนพฤติกรรม (Cognitive Behavioral Therapy; CBT) เป็นแผนการรักษาที่มีประสิทธิภาพสูงและมักถูกนำมาใช้เป็นวิธีการหลักในการรักษาผู้ป่วยโรควิตกกังวล แนวทางการรักษานี้จะมุ้งเน้นให้ผู้ป่วยรับรู้และทำความเข้าใจถึงอาการของตัวเองเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมบางอย่างที่อาจทำโดยไม่รู้ตัว นักจิตบำบัดจะชี้ให้ผู้ป่วยเห็นถึงสิ่งที่เป็นตัวกระตุ้นของอาการ

การรักษาด้วยยา

ยาที่ใช้รักษาโรควิตกกังวลจะคล้ายกับกลุ่มยาที่ใช้กับผู้ป่วยโรคซึมเศร้า ยาที่ใช้รักษาผู้ป่วยโรคตื่นตระหนกมีรายละเอียดดังนี้

ดูแลตัวเองที่บ้านอย่างไร เมื่อเป็นแพนิค?

ผู้ที่เป็นโรคตื่นตระหนกสามารถดูแลตนเองและช่วยจัดการกับภาวะที่เกิดขึ้นเพื่อบรรเทาอาการ ได้ดังนี้

• เข้าร่วมกลุ่มสำหรับผู้ที่เป็นโรควิตกกังวลเช่นกัน เพื่อให้ผู้ที่เป็นโรควิตกกังวลสามารถแบ่งปันประสบการณ์และรู้สึกเชื่อมโยงกับผู้อื่นที่ประสบปัญหาคล้ายกัน
• งดดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีน การดื่มสุราและสูบบุหรี่
• เรียนรู้แบบฝึกหัดการหายใจเพื่อลดความเครียดและฝึกเทคนิคการผ่อนคลายตัว เช่นการเล่นโยคะ
•  ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ

เตรียมตัวก่อนพบแพทย์

หากผู้ป่วยมีหรือแสดงอาการของโรคตื่นตระหนกแล้วควรนัดแพทย์เพื่อการวินิจฉัยทันที ผู้ป่วยอาจถูกส่งไปหาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตเพื่อรับการรักษา
ก่อนไปพบแพทย์ แนะนำให้จดทำรายการ ดังนี้

• อาการ ที่เกิดขึ้นเป็นอย่างไร และเกิดอาการครั้งแรกที่ไหน
• ประวัติส่วนตัว เหตุการณ์วิกฤตในชีวิต ที่ยังคงค้างคาอยู่ในใจ
• ประวัติการใช้ยา: ประวัติสุขภาพทางกายและสุขภาพจิต
• วิตามินและอาหารเสริมที่รับประทานเป็นประจำ

แนะนำให้พาคนสนิทหรือคนในครอบครัวไปในวันนัดหมายแพทย์เพื่อช่วยสื่อสารและรับฟังกับปัญหาที่เกิดขึ้น

คำถามที่ควรถามแพทย์

• อะไรคือสาเหตุหลักที่ทำให้อาการตื่นตระหนกเกิดขึ้นต่อเนื่อง
• อาการหรือภาวะที่เกิดขึ้นนั้นมากจากการกินยาหรือไม่
• จำเป็นต้องตรวจวินิจฉัยหรือไม่
• ควรไปพบนักจิตบำบัดหรือไม่
• มีปัจจัยไหนที่ช่วยจัดการกับอาการที่เกิดขึ้น
• อาการที่เกิดขึ้นนับว่าเป็นโรคตื่นตระหนกหรือไม่
• แนะนำวิธีการรักษาแบบใด
• ต้องการรักษาบ่อยแค่ไหน
• การบำบัดแบบกลุ่มจะมีประโยชน์หรือไม่
• ผลข้างเคียงของยามีอะไรบ้าง
• ต้องกินยานานแค่ไหน
• จะรู้ได้อย่างไรว่าการรักษาได้ผล
• ควรทำอย่างไรเพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดอาการตื่นตระหนกซ้ำ
• มีขั้นตอนการดูแลตนเองแบบไหนบ้าง

คำถามที่แพทย์มักถาม

• อาการที่รู้สึกเป็นอย่างไรบ้าง และเกิดขึ้นครั้งแรกตอนไหน
• อาการตื่นตระหนกของเกิดขึ้นบ่อยและนานแค่ไหน
• มีสิ่งใดที่ดูเหมือนจะทำให้เกิดการตื่นตระหนกเป็นพิเศษหรือไม่
• รู้สึกกลัวการกลับมาเป็นซ้ำของอาการตื่นตระหนกบ่อยแค่ไหน
• มีการหลีกเลี่ยงสถานที่หรือประสบการณ์ที่ดูเหมือนจะทำให้เกิดการตื่นตระหนกหรือไม่