โรคปอดบวม ปอดอักเสบ

โรคปอดบวม ปอดอักเสบ คือ ภาวะติดเชื้อในปอด ซึ่งอาจจะเป็นข้างเดียวหรือทั้งสองข้างก็ได้ ทั้งนี้ เนื่องจากในถุงลมปอดอาจมีของเหลวหรือหนองคั่งสะสม มีเสมหะสีเขียวเหลือง มีไข้หนาวสั่น และหายใจลำบากร่วมด้วย

อาการของโรคปอดบวม ปอดอักเสบ

ผู้ที่เป็นโรคปอดบวม ปอดอักเสบจะมีอาการแตกต่างกันไป เช่น

• เจ็บหน้าอกเมื่อหายใจหรือไอ 
• ผู้ป่วยสูงอายุอาจมีอาการซึมและสับสน 
• ไอมีเสมหะ
• อ่อนเพลีย
• มีไข้ เหงื่อออกมากและหนาวสั่น
• มีอุณหภูมิร่างกายลดลงกว่าปกติ โดยเฉพาะ ในผู้ป่วยสูงอายุ หรือผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
• อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน หรือท้องเสียร่วมด้วย
• หายใจหอบถี่ 

 
เมื่อใดควรพบแพทย์

ผู้ป่วยในกลุ่มต่อไปนี้ ที่มีอาการหายใจลำบาก เจ็บหน้าอก มีไข้ต่อเนื่อง เช่นอุณหภูมิสูงเกิน 37.5 เซลเซียสขึ้นไป หรือมีอาการไอต่อเนื่อง ควรพบแพทย์  

• เป็นผู้ป่วยที่อายุมากกว่า 65 ปีขึ้นไป 
• เป็นผู้ป่วยเด็กที่มีอายุน้อยกว่า 2 ปีลงมา
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวและระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
• ผู้ที่อยู่ระหว่างการทำเคมีบำบัดหรือรับยากดภูมิ 

ปอดบวมเกิดจากสาเหตุใด?

โรคปอดบวมเกิดขึ้นเมื่อระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลงและปล่อยให้เชื้อโรคบางชนิดเข้าสู่ปอดและเกิดการติดเชื้อลุกลามขึ้น แม้ว่าสุขภาพจะยังดีอยู่แล้ว แต่บางครั้ง เชื้อโรคเหล่านี้แข็งแรงมากจนระบบภูมิคุ้มกันต้านไม่ได้ โรคปอดบวมมี 4 ประเภท ขึ้นอยู่กับชนิดของเชื้อโรคและตำแหน่งที่ติดเชื้อ ได้แก่:  

• โรคปอดอักเสบชุมชน (Community-acquired Pneumonia) ซึ่งพบได้บ่อยที่สุดและเกิดขึ้นนอกโรงพยาบาล หรือสถานพยาบาล โดยทั่วไปเกิดจากแบคทีเรีย สิ่งมีชีวิตที่คล้ายแบคทีเรีย ไวรัส รวมถึง โควิด -19  
• ปอดอักเสบที่ติดมาจากโรงพยาบาล (Hospital-acquired Pneumonia) 
• ปอดอักเสบที่เกิดจากการเข้ารับการบริการด้านสุขภาพ (Healthcare-associated Pneumonia) 
• โรคปอดอักเสบจากการสำลักอาหาร หรือน้ำลาย (Aspiration Pneumonia) 

 
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคปอดบวม 

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคปอดบวม ได้แก่ :  

• เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล 
• มีโรคประจำตัวเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน โรคไต ตับแข็ง 
• สูบบุหรี่
• มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอหรือกินยากดภูมิ 

 
การวินิจฉัยโรคปอดอักเสบ ปอดบวม

แพทย์อาจเริ่มการวินิจฉัยด้วยการซักประวัติผู้ป่วยเพื่อทำความเข้าใจสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย พร้อมกับการตรวจร่างกายและตรวจสุขภาพอื่น ๆ เช่น:  

• การตรวจเลือด
• การถ่ายภาพด้วยรังสีเอ็กซ์ (Chest X-Ray)
• การตรวจวัดความอิ่มตัวออกซิเจนของฮีโมโกลบินจากชีพจร
• การตรวจเสมหะ 

ในบางกรณี แพทย์อาจเลือกการตรวจเพิ่มเติมดังต่อไปนี้ สำหรับผู้ป่วยที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไปหรือมีอาการรุนแรง: 

• การตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ 
• การเพาะเชื้อจากของเหลวในเยื่อหุ้มปอด หรือการส่องกล้องผ่านหลอดลม 

การรักษาโรคปอดบวม ปอดอักเสบ 

แพทย์มักเลือกใช้วิธีการรักษาที่เน้นการรักษาการติดเชื้อและป้องกันภาวะแทรกซ้อน ตัวเลือกการรักษาอาจรวมถึง:  

• การใช้ยาปฏิชีวนะ 
• การใช้ยาละลายเสมหะ ช่วยลดอาการไอ 
• การใช้ยาลดไข้/ยาแก้ปวด 

การเตรียมตัวก่อนพบแพทย์  

ก่อนพบแพทย์ ผู้ป่วยควร

• เก็บบันทึกรายละเอียดอาการของผู้ป่วยที่เกิดขึ้น 
• เตรียมรายการยาที่ผู้ป่วยเคยใช้หรือกำลังใช้อยู่ นำประวัติเก่ารวมทั้ง X-Ray ปอดที่เคยทำก่อนหน้า 
• นำสมาชิกในครอบครัวหรือเพื่อนไปด้วย เพื่อช่วยจดจำคำถามที่จะถามและสิ่งที่แพทย์อธิบาย  
• เตรียมคำถามที่อาจต้องถามแพทย์ 

แพทย์มักจะถามคำถามหลายข้อในระหว่างการซักประวัติคนไข้ เช่น:  

• ผู้ป่วยสังเกตเห็นอาการครั้งแรกเมื่อใด 
• ผู้ป่วยป่วยต่อเนื่องหรือเป็นแค่ครั้งคราว การรักษาที่ได้รับก่อนหน้าเป็นอย่างไร
• ผู้ป่วยเคยสัมผัสกับผู้ป่วยอื่นจากที่บ้าน โรงเรียน หรือที่ทำงานหรือไม่
• ผู้ป่วยเคยรับวัคซีนไข้หวัดหรือปอดบวมมาก่อนหรือไม่ 

 
การป้องกันโรคปอดอักเสบ ปอดบวม

เพื่อป้องกันไม่ให้อาการรุนแรงขึ้น ผู้ป่วยสามารถทำได้ดังนี้: 

• งดสูบบุหรี่หรือสูดดมควันบุหรี่จากคนรอบข้าง 
• ดื่มน้ำมาก ๆ 
• พักผ่อนให้เพียงพอ