เลือกหัวข้อที่อ่าน

ภาวะสมองบาดเจ็บ

ภาวะสมองบาดเจ็บโดยปกติเกิดจากการกระแทกอย่างรุนแรงที่ศีรษะหรือร่างกาย นอกจากนี้ยังอาจเป็นผลมาจากการกระแทกอย่างกะทันหันโดยวัตถุบางชนิด เช่น กระสุนหรือกะโหลกศีรษะ ในการบาดเจ็บที่สมองไม่รุนแรงเซลล์สมองอาจได้รับผลกระทบชั่วคราว ในขณะที่การบาดเจ็บที่สมองที่รุนแรงอาจนำไปสู่ความเสียหายของสมองรวมถึงการฟกช้ำของเนื้อเยื่อที่อาจฉีกขาดและเกิดเลือดออก การบาดเจ็บเหล่านี้อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในระยะยาวหรือเสียชีวิตได้

อาการของภาวะสมองบาดเจ็บ

ทั้งสุขภาพร่างกายและจิตใจอาจได้รับผลกระทบจากภาวะสมองบาดเจ็บ โดยสัญญาณและอาการของภาวะสมองบาดเจ็บอาจปรากฏขึ้นทันทีหลังจากได้รับบาดเจ็บ หรืออาจเกิดขึ้นหลายวันหรือหลายสัปดาห์หลังจากนั้น

1. การบาดเจ็บที่สมองเล็กน้อย

ผู้ที่มีบาดแผลทางสมองเล็กน้อยอาจมีอาการ:

• ปวดหัว
• คลื่นไส้หรืออาเจียน
• อ่อนเพลียหรือง่วงนอน
• ปัญหาการพูด
• เวียนหัว
• การสูญเสียความสมดุล
• หมดสติเป็นวินาทีหรือนาที
• สับสนโดยไม่เสียการทรงตัว

• อาการทางประสาทสัมผัส
  • มองเห็นภาพซ้อน
  • หูอื้อ
  • ความสามารถของกลิ่นหรือรสชาติเปลี่ยนแปลงไป
  • ความไวต่อแสงหรือเสียง

• อาการทางปัญญาหรือทางจิต
  • อารมณ์เปลี่ยนแปลงหรือแกว่ง
  • ปัญหาเกี่ยวกับความจำหรือสมาธิ
  • อาการซึมเศร้าหรือวิตกกังวล

2. ภาวะสมองบาดเจ็บในระดับปานกลางถึงรุนแรง

สัญญาณและอาการของภาวะสมองบาดเจ็บในระดับปานกลางถึงรุนแรงอาจเกิดขึ้นภายในหนึ่งชั่วโมงหรือหลายวันหลังจากได้รับบาดเจ็บ สัญญาณและอาการเหล่านี้อาจรวมถึงปัญหาทางร่างกายความรู้ ความเข้าใจ และจิตใจดังต่อไปนี้

• อาการทางร่างกาย
  • ปวดหัวเป็นเวลานานหรือมีอาการแย่ลง
  • อาเจียนหรือคลื่นไส้ที่เกิดขึ้นซ้ำ ๆ
  • ชัก
  • การขยายรูม่านตาของดวงตาหนึ่งหรือทั้งสองข้าง
  • การระบายของเหลวใสออกจากจมูกหรือหู
  • สูญเสียการประสานงานของร่างกาย
  • หมดสติเป็นเวลาไม่กี่นาทีหรือยาวนานถึงชั่วโมง
  • นิ้วมือและนิ้วเท้าอ่อนแรงหรือชา
  • ไม่สามารถตื่นจากการหลับได้
• อาการทางปัญญาหรือทางจิต
  •  ความสับสนอย่างรุนแรง
  • พฤติกรรมที่ผิดปกติ
  • พูดไม่ชัด
  • หมดสติ
  • อาการโคม่า
• อาการในเด็ก
  เด็กเล็กและทารกอธิบายอาการที่เกิดขึ้นกับตนเองได้ยาก ผู้ปกครองหรือผู้ใหญ่อาจจำเป็นต้องสังเกตุสัญญาณและอาการของภาวะสมองบาดเจ็บหากเด็กมีอาการ
  • หงุดหงิดผิดปกติ
  • เกิดการเปลี่ยนแปลงของนิสัยและพฤติกรรมบางอย่าง รวมถึงการกิน การนอน และดื่มนม
  • การสูญเสียความสนใจในสิ่งที่เคยชอบ
  • มีสมาธิลดน้อยลง
  • ร้องไห้อย่างต่อเนื่องและยากที่จะหยุด
  • อาการชัก
  • ง่วงนอน
  • อารมณ์เศร้าหรือซึมเศร้า

เมื่อไหร่ต้องไปพบแพทย์

ขอแนะนำให้ผู้ที่ได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะไปพบแพทย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากมีการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรม ในกรณีที่มีสัญญาณและอาการของภาวะสมองบาดเจ็บเกิดขึ้นให้รีบพบแพทย์โดยทันที

สาเหตุ

โดยทั่วไปการบาดเจ็บภาวะสมองบาดเจ็บเกิดจากการกระแทกหรือการบาดเจ็บที่ศีรษะหรือร่างกาย โดยการบาดเจ็บอาจเกิดจากบางเหตุการณ์ดังต่อไปนี้

• การล้ม
• อุบัติเหตุทางรถยนต์
• ความรุนแรงหรือการใช้กำลัง
• การบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา
• ระเบิดและการบาดเจ็บจากการต่อสู้อื่น ๆ

ปัจจัยเสี่ยง

ภาวะสมองบาดเจ็บอาจเกิดขึ้นได้กับทุกคนในทุกช่วงอายุ อย่างไรก็ตามความเสี่ยงของภาวะสมองบาดเจ็บมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นกับบุคคลดังต่อไปนี้

• เด็กตั้งแต่แรกเกิดถึง 4 ขวบ
• ผู้ที่มีอายุระหว่าง 15 ถึง 24 ปี
• ผู้สูงอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป
• เพศชายในทุกช่วงอายุ

ภาวะแทรกซ้อน

การบาดเจ็บที่สมองอาจส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังหรือถาวรซึ่งอาจรวมถึง

• ภาวะแทรกซ้อนที่มีสติ
  • โคม่า
  • ภาวะผู้ป่วยติดเตียง
  • สภาวะที่มีสติน้อยที่สุด
  • สมองตาย
• ภาวะแทรกซ้อนทางกายภาพ
  • ชัก
  • ภาวะ Hydrocephalus หรืออาการน้ำคั่งในสมอง
  • การติดเชื้อ
  • ความเสียหายของเส้นเลือด
  • ปวดหัว
  • วิงเวียน
• ภาวะแทรกซ้อนทางปัญญา
  ปัญหาด้านความรู้ความเข้าใจ เช่น ความจำ การเรียนรู้ การใช้เหตุผล การตัดสินใจ หรือสมาธิ ความสามารถในการบริหารจัดการ รวมถึงการแก้ปัญหา
• ภาวะแทรกซ้อนในการสื่อสาร
  • ปัญหาในการทำความเข้าใจคำพูด การเขียน การอ่าน สัญญาณจากผู้ฟัง หรือสัญญาณอวัจนภาษา
  • ปัญหาในการพูดหรือเขียน
  • ขาดความสามารถในการคิด วิเคราะห์
  • ปัญหาในการติดตามและมีส่วนร่วมในการสนทนา
  • ปัญหาในการใช้น้ำเสียง ระดับเสียง หรือความเครียดในการแสดงอารมณ์ ทัศนคติ หรือความแตกต่างในความหมาย
  • ปัญหาในการเริ่มหรือหยุดการสนทนา
  • ภาวะ Dysarthria หรือภาวะที่ไม่สามารถใช้กล้ามเนื้อที่จำเป็นในการสร้างคำได้
• ภาวะแทรกซ้อนทางประสาทสัมผัส
  • เสียงดังในหูเป็นเวลานาน
  • ปัญหาในการรับรู้วัตถุ
  • การประสานของมือและตาบกพร่อง
  • การมองเห็นภาพซ้อนหรือเกิดจุดบอด
  • การเปลี่ยนแปลงของรสชาติและกลิ่น
  • ความรู้สึกชา ปวด หรือคัดในบริเวณผิวหนัง
  • สูญเสียสมดุล หรือเวียนศีรษะ
• การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
  • ขาดความตระหนักรู้
  • เกิดพฤติกรรมเสี่ยง
  • ความยากลำบากในการเข้าใจสถานการณ์ทางสังคม
  • การไม่สามารถควบคุมวาจาหรือกายภาพ
  • ความสามารถในการควบคุมตนเองน้อยลง
• การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์
  • ขาดความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น
  • โกรธง่าย
  • นอนไม่หลับ
  • มีอาการซึมเศร้า
  • เกิดความวิตกกังวล
  • เกิดอารมณ์แปรปรวน
  • หงุดหงิดง่าย
  • ขาดความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น
  • นอนไม่หลับ
  • เกิดโรคสมองเสื่อม

การวินิจฉัยภาวะสมองบาดเจ็บ

แพทย์อาจทำการทดสอบด้วยขั้นตอนต่างๆ เพื่อตรวจสอบความรุนแรงของการบาดเจ็บและการทำงานของสมอง การทดสอบและขั้นตอนดังกล่าวอาจรวมถึง

• กลาสโกว์โคม่าสเกล
• การทดสอบภาพรวมถึง CT scan และ MRI
• เครื่องวัดความดันในกะโหลกศีรษะ

การรักษาภาวะสมองบาดเจ็บ

การรักษาอาการบาดเจ็บที่สมองอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการบาดเจ็บ อาจไม่จำเป็นต้องใช้การรักษาใดใดสำหรับผู้ที่มีอาการไม่รุนแรง แต่แพทย์อาจแนะนำให้พักผ่อนหรือสั่งยาบรรเทาปวดหากคนไข้มีอาการปวดศีรษะ โดยส่วนใหญ่อาจทำการนัดหมายเพื่อติดตามอาการ อย่างไรก็ตามการรักษาอื่น ๆ สำหรับการบาดเจ็บที่สมองที่รุนแรงมากขึ้นอาจรวมถึง

• การใช้ยา
  เพื่อจำกัดความเสียหายต่อสมอง แพทย์อาจสั่งจ่ายยาบางอย่างซึ่งอาจรวมถึง
  • ยาขับปัสสาวะ
  • ยาต้านการชัก
  • Coma-inducing drugs
• ศัลยกรรม
  เพื่อลดความเสียหายเพิ่มเติมต่อเนื้อเยื่อสมอง แพทย์อาจทำการผ่าตัดเพื่อซ่อมแซมรอยแตกของกะโหลกศีรษะหรือเพื่อลดความเสี่ยงของ
  • ลิ่มเลือด
  • เลือดออกในสมอง
  • แรงกดของวัตถุซึ่งอาจรวมกึงกะโหลกศีรษะที่อาจกดหรือติดอยู่ในศีรษะ