เลือกหัวข้อที่อ่าน
เนื้องอกในสมอง
เนื้องอกในสมองคือการรวมตัวของเซลล์ที่ผิดปกติในสมอง มีเนื้องอกในสมองหลายชนิดซึ่งอาจเป็นได้ทั้งชนิดที่ไม่ใช่มะเร็ง หรือชนิดที่เป็นมะเร็ง เนื้องอกในสมองบางชนิดอาจถือกำเนิดขึ้นในสมอง ในขณะที่บางชนิดอาจเกิดขึ้นในส่วนอื่น ๆ ของร่างกายก่อนที่จะแพร่กระจายไปยังสมอง ความรุนแรงของเนื้องอกขึ้นอยู่กับตำแหน่งและอัตราการเติบโต เงื่อนไขเหล่านี้ยังสะท้อนถึงผลกระทบของเนื้องอกต่อการทำงานของระบบประสาท
อาการเนื้องอกในสมอง
สัญญาณและอาการของเนื้องอกในสมองแตกต่างกันไปตามสภาพ รวมถึงขนาดตำแหน่งและอัตราการเติบโต ผู้ที่มีเนื้องอกในสมองอาจพบอาการดังต่อไปนี้
- อาการปวดศีรษะที่ผิดปกติซึ่งเกิดขึ้นถี่และรุนแรงขึ้น
- คลื่นไส้หรืออาเจียน
- ความยากลำบากในการมองเห็น เช่น การมองเห็นภาพซ้อน ตาพร่ามัว หรือสูญเสียการมองเห็น
- สูญเสียความรู้สึก
- สูญเสียการเคลื่อนไหวของแขนหรือขา
- ปัญหาการทรงตัว
- ปัญหาการพูด
- ความสับสนการจัดการงานประจำวัน
- การเปลี่ยนแปลงบุคลิกภาพหรือพฤติกรรม
- อาการชักที่ไม่เคยประสบมาก่อน
- ปัญหาการได้ยิน
เมื่อไรจึงควรพบแพทย์
คุณควรพบแพทย์หากมีสัญญาณหรือาการที่ผิดปกติไป รวมถึงหากเกิดอาการที่กล่าวไว้ข้างต้น
สาเหตุของโรคเนื้องอกในสมอง
- เนื้องอกในสมองชนิดปฐมภูมิ
เนื้องอกชนิดนี้เกิดและพัฒนาขึ้นในสมองหรือในเนื้อเยื่อใกล้เคียง เช่น เส้นประสาทสมอง หรือต่อมไพเนียล เนื้องอกเป็นผลจากการกลายพันธุ์ของดีเอ็นเอที่ทำให้เซลล์เติบโตและแบ่งตัวได้มากขึ้นอย่างผิดปกติ เซลล์ที่ผิดปกติเหล่านี้ยังคงมีชีวิตอยู่ต่อไปในขณะที่เซลล์ปกติจะถูกทำลายและตาย การรวมตัวของเซลล์ที่ผิดปกติเหล่านี้ส่งผลให้เกิดเนื้องอก อย่างไรก็ตามเนื้องอกปฐมภูมิที่สมองมักไม่ค่อยเกิดขึ้นในผู้ป่วยผู้ใหญ่ เนื้องอกในสมองชนิดทุติยภูมิหรือเนื้องอกที่แพร่กระจายไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกายพบได้บ่อยกว่าในผู้ใหญ่ เนื้องอกในสมองชนิดนี้สามารถแบ่งได้ตามชื่อของเซลล์ที่เกี่ยวข้อง เช่น- เนื้องอกสมองกลิโอมา (Glioma)
เนื้องอกชนิดนี้พัฒนาในสมองหรือไขสันหลัง ได้แก่ astrocytomas, ependymomas, glioblastomas, oligoastrocytomas และ oligodendrogliomas - เนื้องอกของเยื่อหุ้มสมอง (Meningioma)
เนื้องอกของเยื่อหุ้มสมองเป็นเนื้องอกที่เกิดจากเยื่อหุ้มสมองและไขสันหลัง เนื้องอกในสมองชนิดนี้มักไม่ค่อยเป็นมะเร็ง - เนื้องอกประสาทหู (Acoustic neuroma หรือ Vestibular schwannoma)
เนื้องอกชนิดนี้เกิดขึ้นที่เส้นประสาทซึ่งทำหน้าที่ในการควบคุมสมดุลและการได้ยิน - เนื้องอกต่อมใต้สมอง (Pituitary adenoma)
เนื้องอกต่อมใต้สมองเป็นเนื้องอกในสมองชนิดหนึ่งที่พัฒนาในต่อมใต้สมองบริเวณฐานของสมอง ซึ่งมีผลต่อฮอร์โมนของต่อมใต้สมองทำให้เกิดผลกระทบทั่วร่างกาย - เนื้องอกมะเร็งสมอง (Medulloblastomas)
เนื้องอกในสมองที่เป็นมะเร็งในเด็กที่พบบ่อยที่สุดนี้เริ่มต้นที่ส่วนหลังส่วนล่างของสมองและมีแนวโน้มที่จะแพร่กระจายผ่านน้ำไขสันหลัง - เนื้องอกจากเซลล์สืบพันธุ์ต้นกำเนิด (Germ Cell Tumors)
เนื้องอกในสมองชนิดนี้อาจก่อตัวขึ้นในช่วงวัยเด็กที่บริเวณอัณฑะหรือรังไข่ ส่วนต่างๆของร่างกายอาจได้รับผลกระทบจากเซลล์สืบพันธุ์รวมทั้งสมอง - เนื้องอกใกล้ต่อมใต้สมอง (Craniopharyngiomas)
เนื้องอกในสมองที่ไม่เป็นมะเร็งชนิดหายากที่เกิดขึ้นใกล้กับต่อมใต้สมองบริเวณที่หลั่งฮอร์โมนที่ทำงานหลายอย่างของร่างกาย การพัฒนาของเนื้องอกชนิดนี้อาจส่งผลต่อต่อมใต้สมองและโครงสร้างอื่น ๆ ที่อยู่ใกล้กับสมอง
- เนื้องอกสมองกลิโอมา (Glioma)
- เนื้องอกในสมองชนิดทุติยภูมิ
เนื้องอกในสมองทุติยภูมิเกิดจากมะเร็งที่แพร่กระจายจากส่วนอื่น ๆ ของร่างกายไปยังสมอง เนื้องอกในสมองประเภทนี้มักเกิดกับผู้ที่เคยเป็นมะเร็งมาก่อน ทั้งนี้เนื้องอกในสมองระยะแพร่กระจายอาจเป็นสัญญาณของการเกิดมะเร็งจากส่วนอื่นของร่างกายได้อีกด้วย
ประเภทของมะเร็งที่มักพบเกี่ยวกับเนื้องอกในสมอง ได้แก่- มะเร็งเต้านม
- มะเร็งลำไส้ใหญ่
- มะเร็งไต
- มะเร็งปอด
- มะเร็งผิวหนัง
ปัจจัยเสี่ยงที่อาจเกิดเนื้องอกในสมอง
สาเหตุของเนื้องอกในสมองยังไม่ชัดเจน อย่างไรก็ตามมีแนวโน้มของความสัมพันธ์ระหว่างเนื้องอกในสมองและปัจจัยบางอย่างรวมถึงการได้รับรังสีและประวัติของสมาชิกในครอบครัวที่เป็นเนื้องอกในสมอง
การวินิจฉัยโรคเนื้องอกในสมอง
แพทย์อาจต้องทำการทดสอบบางอย่างเพื่อวินิจฉัยเนื้องอกในสมอง อันได้แก่
- การตรวจระบบประสาท เพื่อหาร่องรอยที่อาจแสดงถึงผลกระทบจากเนื้องอกในสมอง
- การทดสอบภาพรวมทั้ง เอ็มอาร์ไอ ซีทีแสกน และ เพ็ทแสกน (MRI CT scan และ PET) เพื่อทำการสร้างภาพของสมองและประเมินลักษณะของเนื้องอกก่อนวางแผนการรักษา
- ตรวจหามะเร็งในส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย หากต้องการค้นหามะเร็งในส่วนอื่น ๆ ของร่างกายแพทย์อาจทำการทดสอบบางอย่าง เช่น ซีทีแสกน หรือ เพ็ทแสกน
- การตรวจชิ้นเนื้อ อาจมีการรวบรวมและทดสอบตัวอย่างเนื้อเยื่อที่ผิดปกติเพื่อตรวจสอบว่าเนื้อเยื่อนั้นเป็นมะเร็งหรือไม่
การรักษาเนื้องอกในสมอง
การรักษาเนื้องอกในสมองแตกต่างกันไปตามสภาพของแต่ละบุคคลและลักษณะของเนื้องอก โดยรวมถึงขนาด ตำแหน่งและประเภท การรักษาอาจรวมถึงการรักษาดังต่อไปนี้
- การผ่าตัด ในกรณีที่เนื้องอกอยู่ในบริเวณที่สามารถผ่าตัดได้ แพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัดเอาเนื้องอกในสมองออก โดยแพทย์จะประเมินตำแหน่งและขนาดของเนื้องอกเพื่อป้องกันความเสี่ยงในการผ่าตัด ทั้งนี้อาการจากเนื้องอกในสมองมักจะลดลงแม้จะเอาเนื้องอกในสมองเพียงบางส่วนออกไป
- การรักษาด้วยรังสี การรักษาด้วยรังสีมีวัตถุประสงค์เพื่อฆ่าเซลล์เนื้องอก การรักษาด้วยรังสีมีหลายประเภท ได้แก่ การฉายรังสีจากภายนอกโดยการส่งรังสีจากเครื่องภายนอกร่างกาย และการบำบัดด้วยรังสีด้วยอุปกรณ์ส่งรังสีที่อยู่ภายในร่างกาย โดยทำการใส่ไว้ใกล้กับเนื้องอกในสมอง แพทย์จะประเมินสภาพของเนื้องอกในสมองเพื่อหาวิธีการที่เหมาะสม
- การผ่าตัดด้วยรังสี การผ่าตัดด้วยรังสีคือการใช้รังสีหลายลำแสงเพื่อฆ่าเซลล์เนื้องอก
- เคมีบำบัด ยาเคมีบำบัดสามารถเป็นได้ทั้งยารับประทานหรือการให้ยาทางหลอดเลือดดำ มีจุกประสงค์เพื่อฆ่าเซลล์เนื้องอก
- การรักษาแบบจำเพาะเจาะจง การรักษาแบบจำเพาะเจาะจงคือการบำบัดด้วยยาที่มุ่งเน้นไปที่การจัดการต่อความผิดปกติภายในเซลล์มะเร็งโดยเฉพาะ ยาจะไปขัดขวางความผิดปกติเหล่านี้และทำให้เซลล์มะเร็งตาย
การฟื้นฟูหลังการรักษาเนื้องอกในสมอง
เนื่องจากสมองควบคุมการทำงานหลายอย่างรวมถึงทักษะต่าง ๆ ตลอดจนการพูด การมองเห็นและการคิดวิเคราะห์ หลังการรักษาแพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยเข้ารับการบำบัดเพื่อฟื้นฟู ดังเช่นการบำบัดและกิจกรรมดังต่อไปนี้
- กายภาพบำบัด
- กิจกรรมบำบัด
- การบำบัดการพูด
- การติวเข้มสำหรับเด็กวัยเรียน
การเตรียมการก่อนการพบแพทย์
ก่อนการนัดหมายคุณควรตระหนักถึงข้อจำกัดที่อาจต้องปฏิบัติก่อนการนัดหมาย และคุณอาจเตรียมข้อมูลบางอย่าง เช่น
- อาการที่เกิดขึ้น
- ข้อมูลส่วนบุคคลที่สำคัญ
- ยาทั้งหมดที่คุณกำลังใช้อยู่
- คำถามที่คุณต้องการถามแพทย์
ในระหว่างการปรึกษา แพทย์อาจถามคำถามบางอย่างรวมถึงข้อมูล เช่น
- จุดเริ่มต้นของอาการ
- อาการเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องหรือเป็นครั้งคราว
- ความรุนแรงของอาการ
- สิ่งที่อาจทำให้อาการของคุณดีขึ้นหรือแย่ลง
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
- คำถาม: เนื้องอกในสมอง คืออะไร?
คำตอบ: เนื้องอกในสมองคือการรวมตัวของเซลล์ที่ผิดปกติในสมอง มีเนื้องอกในสมองหลายชนิดซึ่งอาจเป็นได้ทั้งชนิดที่ไม่ใช่มะเร็ง หรือชนิดที่เป็นมะเร็ง เนื้องอกในสมองบางชนิดอาจถือกำเนิดขึ้นในสมอง ในขณะที่บางชนิดอาจเกิดขึ้นในส่วนอื่น ๆ ของร่างกายก่อนที่จะแพร่กระจายไปยังสมอง ความรุนแรงของเนื้องอกขึ้นอยู่กับตำแหน่งและอัตราการเติบโต
- คำถาม: เนื้องอกในสมอง มีอาการอย่างไร?
คำตอบ: สัญญาณและอาการของเนื้องอกในสมองแตกต่างกันไปตามสภาพ รวมถึงขนาดตำแหน่งและอัตราการเติบโต เช่น ปวดศีรษะที่ผิดปกติซึ่งเกิดขึ้นถี่และรุนแรงขึ้น คลื่นไส้หรืออาเจียน มองเห็นภาพซ้อน ตาพร่ามัว หรือสูญเสียการมองเห็น ปัญหาการทรงตัว การพูด ปัญหาการได้ยิน อาการชัก
- คำถาม: สาเหตุที่เป็นเนื้องอกในสมอง คืออะไร?
คำตอบ: เนื้องอกในสมองชนิดปฐมภูมิ เกิดและพัฒนาขึ้นในสมองหรือในเนื้อเยื่อใกล้เคียง เช่น เส้นประสาทสมอง หรือต่อมไพเนียล เนื้องอกเป็นผลจากการกลายพันธุ์ของดีเอ็นเอที่ทำให้เซลล์เติบโตและแบ่งตัวได้มากขึ้นอย่างผิดปกติ เนื้องอกในสมองชนิดทุติยภูมิ เกิดจากมะเร็งที่แพร่กระจายจากส่วนอื่น ๆ ของร่างกายไปยังสมอง เนื้องอกในสมองประเภทนี้มักเกิดกับผู้ที่เคยเป็นมะเร็งมาก่อน
- คำถาม: การตรวจวินิจฉัยโรคเนื้องอกในสมอง มีอะไรบ้าง?
คำตอบ: การตรวจระบบประสาทเพื่อหาร่องรอยที่อาจแสดงถึงผลกระทบจากเนื้องอกในสมอง การทดสอบภาพ MRI CT scan และ PET เพื่อทำการสร้างภาพของสมองและประเมินลักษณะของเนื้องอกก่อนวางแผนการรักษา การตรวจหามะเร็งในส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย และการตรวจชิ้นเนื้อ อาจมีการรวบรวมและทดสอบตัวอย่างเนื้อเยื่อที่ผิดปกติเพื่อตรวจสอบว่าเนื้อเยื่อนั้นเป็นมะเร็งหรือไม่
- คำถาม: เนื้องอกในสมอง รักษาได้ไหม?
คำตอบ: การรักษาเนื้องอกในสมองแตกต่างกันไปตามสภาพของแต่ละบุคคลและลักษณะของเนื้องอก โดยรวมถึงขนาด ตำแหน่งและประเภท เช่น การผ่าตัด เนื้องอกต้องอยู่ในบริเวณที่สามารถผ่าตัดได้ เพื่อเอาเนื้องอกในสมองออก การรักษาด้วยรังสีเพื่อฆ่าเซลล์เนื้องอก การผ่าตัดด้วยรังสีคือการใช้รังสีหลายลำแสงเพื่อฆ่าเซลล์เนื้องอก เคมีบำบัด หรือการรักษาแบบจำเพาะเจาะจงคือการบำบัดด้วยยาที่มุ่งเน้นไปที่การจัดการต่อความผิดปกติภายในเซลล์มะเร็งโดยเฉพาะ
