ตะคริว

ตะคริว เกิดจากการที่กล้ามเนื้อมัดหนึ่งหรือหลายมัดเกิดการหดตัวกะทันหัน ทำให้รู้สึกปวดจี๊ดและมักรุนแรง ซึ่งอาจเกิดจากการที่ออกกำลังกายอย่างหนักโดยเฉพาะในเวลาที่อากาศร้อน ยาหรือโรคบางอย่างอาจส่งผลให้เป็นตะคริวได้เช่นกัน อย่างไรก็ตามตะคริวเป็นปัญหาที่ไม่ร้ายแรงและสามารถหายได้โดยการนวดเบา ๆ หรือประคบร้อนหรือเย็นด้วยตนเอง

อาการตะคริว

ตะคริวเกิดได้ในคนทุกเพศทุกวัยแต่มักพบบ่อยในผู้สูงอายุและนักกีฬา และอาจเกิดขึ้นได้ตอนที่กำลังเดิน ออกกำลังกาย นั่ง หรือแม้กระทั่งตอนนอน เมื่อเป็นตะคริวจะรู้สึกไม่สบายตัวเล็กน้อยหรืออาจจะปวดทรมาณมาก กล้ามเนื้อที่เป็นตะคริวจะแข็งและบิดตัว ซึ่งอาจเป็นนานไม่กี่วินาทีหรือมากกว่า 15 นาที และอาจเป็นซ้ำได้หลายครั้ง

ควรพบแพทย์เมื่อไร

ควรพบแพทย์หากมีอาการรุนแรง อาการไม่ตอบสนองต่อการรักษา หรือเป็นซ้ำบ่อย ๆ

สาเหตุที่ทำให้เป็นตะคริว

ตะคริวอาจเกิดขึ้นหลังจากการที่กล้ามเนื้อถูกใช้งานมาก เหงื่อออกมาก หรืออยู่ในท่าเดียวเป็นเวลานาน ซึ่งทำให้เลือดไหลไปยังกล้ามเนื้อได้ไม่เพียงพอ หรือเส้นประสาทกระดูกสันหลังถูกกดทับอาจเป็นต้นเหตุทำให้กล้ามเนื้อหดเกร็ง การได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ เช่น การรับประทานแคลเซียม โพแทสเซียม และแมกนีเซียมไม่พออาจทำให้เป็นตะคริวที่ขาได้เช่นกัน

ตะคริวอาจเกิดขึ้นได้ หาก

• ใช้กล้ามเนื้อมากจนเกินไป กล้ามเนื้อล้า
• ออกกำลังกายในที่ที่อากาศร้อนหรือออกกำลังที่มีความเข้มข้นสูง
• ยืดกล้ามเนื้อไม่พอ
• ดื่มน้ำไม่เพียงพอ
• ร่างกายสูญเสียเกลือและเกลือแร่ เช่น แคลเซียม โพแทสเซียม และแมกนีเซียม
• เลือดไหลเวียนไปยังกล้ามเนื้อน้อยเกินไป
• รู้สึกเครียด
• เซลล์ประสาทสั่งการปล่อยกระแสไฟฟ้าออกมามากผิดปกติ

บางคนอาจเป็นตะคริวที่ขาในเวลากลางคืน หากทำกิจกรรมเหล่านี้ในเวลากลางวัน

• ใช้กล้ามเนื้อมากเกินไป
• นั่งไม่ถูกท่าหรือนั่งท่าเดิมนาน ๆ
• ยืนบนพื้นคอนกรีตนาน ๆ

ปัจจัยเสี่ยง

• อายุที่มากขึ้น
• ร่างกายไม่แข็งแรง
• เหงื่อออกมาก
• ตั้งครรภ์
• โรคเบาหวานหรือโรคอื่น ๆ เกี่ยวกับเส้นประสาท ตับ หรือไทรอยด์
• น้ำหนักเกิน

การตรวจวินิจฉัย

แพทย์จะสอบถามอาการ เช่น

• อาการรุนแรงหรือไม่
• มักมีอาการเป็นตะคริวเมื่อไร
• เมื่อเป็นตะคริวแล้ว เป็นนานเท่าไร
• มีอาการอย่างอื่นอีกหรือไม่

การรักษา

• หากการเป็นตะคริวนั้นรบกวนการนอนแพทย์อาจจ่ายยาให้รับประทานเพื่อบรรเทาอาการปวด แต่ไม่มียารับประทานหรือยาฉีดใด ๆ ที่ช่วยให้หายเป็นตะคริวได้ทันที
• การออกกำลังแบบยืดเหยียดช่วยลดความเสี่ยงที่จะเป็นตะคริวได้

การดูแลตนเองที่บ้าน

• การยืดเหยียดและการนวดกล้ามเนื้อที่เป็นตะคริวเบา ๆ (ใส่รูปประกอบ)
  • ตะคริวที่น่อง นั่งลง เหยียดขาตรง ดึงปลายเท้าข้างที่ปวดเข้าหาตัว
  • ตะคริวที่ต้นขาด้านหลัง ยืนลงน้ำหนักที่ขาข้างที่เป็นตะคริว
  • ตะคริวที่ต้นขาด้านหน้า ยืนและพับขาใช้มือจับปลายเท้าให้แตะบริเวณบั้นท้าย โดยระหว่างที่ทำอาจใช้มืออีกข้างจับเก้าอี้ประคองตัวไว้ไม่ให้ล้ม
• การประคบร้อนหรือเย็นเพื่อบรรเทาการกล้ามเนื้อตึงแน่น สามารถวางถุงน้ำร้อน แช่น้ำอุ่น หรือฉีดน้ำอุ่นจากฝักบัวไปที่จุดที่เป็นตะคริว หรืออาจจะใช้น้ำแข็งลูบบริเวณที่เป็นตะคริวเพื่อบรรเทาอาการปวด

การป้องกัน

• ดื่มน้ำมาก ๆ ทุกวันเพราะกล้ามเนื้อต้องการน้ำเพื่อการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ จิบน้ำระหว่างการออกกำลังกายและหลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์หลังออกกำลังกาย
• ยืดกล้ามเนื้อก่อนและหลังออกกำลังกายหรือกิจกรรมใด ๆ ที่จำเป็นต้องใช้กล้ามเนื้อเป็นเวลานาน ก่อนเข้านอนสามารถปั่นจักรยานอยู่กับที่เบา ๆ 2-3 นาทีเพื่อคลายกล้ามเนื้อและป้องกันให้ไม่เป็นตะคริวเวลานอน
• จิบเครื่องดื่มเกลือแร่ก่อนและหลังออกกำลังกายสามารถป้องกันการเป็นตะคริวได้