เครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจอัตโนมัติ AED
พวกเราอาจจะเคยเห็นเครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจอัตโนมัติ AED ในที่สาธารณะที่คนพลุกพล่าน เช่น โรงเรียน สนามบิน ห้างสรรพสินค้า หรือที่อื่น ๆ กันมาบ้าง เครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจอัตโนมัติ AED มีน้ำหนักเบา พกพาได้สะดวก สามารถวิเคราะห์คลื่นไฟฟ้าหัวใจของผู้ป่วยและปล่อยคลื่นไฟฟ้าไปกระตุ้นหัวใจให้กลับมาเต้นตามจังหวะปกติอีกครั้ง เวลาที่หัวใจหยุดเต้น อวัยวะสำคัญ ๆ ในร่างกายจะขาดออกซิเจนและได้รับความเสียหาย เป็นอันตรายต่อชีวิตหรืออาจถึงตาย เครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจอัตโนมัติ AED สามารถช่วยผู้ป่วยจากภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน โดยโอกาสรอดชีวิตของผู้ป่วยนั้นจะสูงขึ้นเมื่อใช้เครื่อง AED ร่วมกับทำการช่วยฟื้นชีวิตขั้นพื้นฐาน (CPR) ได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ
วิธีใช้เครื่อง AED เมื่อพบผู้หมดสติ
- ลองส่งเสียงเรียกหรืบตบบริเวณไหล่ของผู้ที่หมดสติดูก่อนว่ารู้ตัวหรือมีการตอบสนองหรือไม่
- หากไม่มีการตอบสนองใด ๆ ให้ตรวจดูว่าหายใจและมีชีพจรหรือไม่
- หากไม่หายใจหรือไม่มีชีพจร ให้โทร 1669 เพื่อขอความช่วยเหลือฉุกเฉิน
- เมื่อได้เครื่อง AED มา ให้เปิดเครื่องและปฏิบัติตามเสียงคำสั่งจากตัวเครื่อง
- เช็ดหน้าอกของผู้ป่วยให้แห้งก่อนนำแผ่นนำไฟฟ้าไปติดที่บริเวณหน้าอกของผู้ป่วย โดยติดแผ่นหนึ่งไว้ที่ใต้กระดูกไหปลาร้าด้านขวา และติดอีกแผ่นที่ใต้ราวนมซ้ายด้านข้างลำตัวให้แนบสนิท
- เมื่อเครื่อง AED ตรวจพบว่าคลื่นไฟฟ้าหัวใจของผู้ป่วยเป็นชนิดที่ต้องการการรักษาด้วยการช็อกไฟฟ้าหัวใจ เครื่องจะส่งเสียงแจ้งให้กดปุ่ม SHOCK โดยก่อนกดปุ่ม ห้ามสัมผัสตัวผู้ป่วยโดยเด็ดขาดและต้องร้องบอกทุกคนด้วยเสียงอันดังว่า “ผมถอย คุณถอย และทุกคนถอย” แล้วกดปุ่ม SHOCK หากเครื่องตรวจพบว่าผู้ป่วยไม่พร้อมได้รับการช็อกไฟฟ้าหัวใจ เครื่องจะไม่ทำการช็อกและแจ้งเตือนให้ทำ CPR ต่อไป
- จากนั้นให้เริ่มทำ CPR ตามคำแนะนำของเครื่อง และปฏิบัติซ้ำจนกว่าทีมช่วยเหลือจะมาถึง
เครื่อง AED สำหรับการใช้งานที่บ้าน
การติดตั้งเครื่อง AED ไว้ที่บ้านนั้นอาจช่วยคลายกังวลสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นจากภาวะหัวใจห้องล่างเต้นผิดจังหวะหรือหัวใจเต้นพลิ้ว อย่างไรก็ตามก่อนที่จะติดตั้งเครื่อง AED ที่บ้าน ควรพิจารณาถึงความเหมาะสมดังต่อไปนี้
- ราคาของตัวเครื่องและการดูแลรักษาตัวเครื่อง
- ประเภทของภาวะหัวใจหยุดเต้นที่มีโอกาสเกิดขึ้น โดยผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์ว่าอาการของผู้ป่วยนั้นเหมาะกับการมีเครื่อง AED ไว้ที่บ้านหรือไม่
- หากผู้ป่วยอาศัยอยู่ตัวคนเดียวเพียงลำพัง การติดตั้งเครื่อง AED ไว้ที่บ้านนั้นคงไม่สมเหตุสมผลนัก เนื่องจากจำเป็นต้องมีผู้ที่ใช้เครื่องเป็นอาศัยอยู่ร่วมกับผู้ป่วย เพื่อสามารถช่วยชีวิตได้ทันท่วงที
- หากผู้ป่วยอาศัยอยู่กับผู้อื่น ผู้ที่อยู่ด้วยต้องรู้วิธีการใช้งานเครื่อง AED และสามารถเคลื่อนไหวไปหยิบเครื่องมาพร้อมให้ความช่วยเหลือได้เมื่อจำเป็น
คำแนะนำในการเลือกซื้อและบำรุงรักษาเครื่อง AED สำหรับการใช้งานที่บ้าน
- เลือกซื้อเครื่อง AED ที่ผ่านการรับรองโดยองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) และเป็นเครื่องที่ออกแบบมาสำหรับการใช้งานที่บ้าน
- ลงทะเบียนรับประกันตัวเครื่องทันทีหลังซื้อ และหมั่นเข้าดูเว็บไซต์ของบริษัทผู้ผลิตว่ามีการอัปเดตข้อมูล ข้อควรระวัง หรือเรียกคืนสินค้าบ้างหรือไม่ จดเบอร์โทรศัพท์ของร้านที่ซื้อหรือบริษัทผู้ผลิตไว้เพื่อติดต่อหากตัวเครื่องมีปัญหา
- วางเครื่อง AED ในที่ที่เข้าถึงได้ง่ายและบอกเพื่อนและสมาชิกในครอบครัวให้ทราบ โดยเพื่อนและสมาชิกในครอบครัวต้องรู้วิธีใช้งานอย่างถูกต้อง โดยสามารถติดต่อศูนย์ฝึกอบรมปฐมพยาบาลและสุขภาพอนามัย สภากาชาดไทย (02-256 4041-2) หรือศูนยืฝึกอบรมใกล้บ้านเพื่อเรียนรู้วิธีการใช้งานและการช่วยฟื้นชีวิตขั้นพื้นฐาน (CPR)
- หมั่นตรวจดูว่าเครื่อง AED พร้อมใช้งานอยู่เสมอ โดยปกติแล้วจำเป็นต้องปลี่ยนแบตเตอรี่ใหม่ทุก 4 ปี
บทความโดย
พญ.ปฏิมา พุทธไพศาล
แพทย์เวชศาสตร์ฉุกเฉิน
ประวัติแพทย์