“แค่คอบวมก็เสียชีวิตได้”
คุยกับ ผ้าแพร - พญ.ภคนันท์ จากมือวางผ้าก๊อซ
สู่แพทย์เฉพาะทาง หู คอ จมูก

“คนเราขาดอากาศหายใจได้แค่ 4 นาที แล้วทางเดินหายใจมันค่อนข้างเล็ก
ถ้ามันบวม มีก้อนเนื้องอกมาเบียด ก็จะยิ่งเล็กลงกว่าเดิม”

อากาศแปรปรวนเดี๋ยวร้อน เดี๋ยวฝน อาจทำให้หลายคนภูมิแพ้กำเริบ MedPark Story วันนี้ จึงแวะมาที่ คลินิกหูคอจมูก (ENT - Ear Nose and Throat Clinic) โรงพยาบาลเมดพาร์ค คลินิกเฉพาะทางที่มีผู้คนทุกเพศทุกวัยแวะเวียนเข้ามาปรึกษาโรคยอดฮิต ทอนซิลอักเสบ จมูกอักเสบ ภูมิแพ้ ภาวะนอนกรน ไทรอยด์ ไซนัส หูอื้อ ฯลฯ จนถึงโรคร้ายและรุนแรงอย่าง มะเร็งไทรอยด์ มะเร็งหลังโพรงจมูก มะเร็งศีรษะและลำคอ

แต่ละวันแพทย์ต้องเผชิญกับน้ำมูก เลือด หนอง เสมหะ แผลเหวอะหวะ ถ้าเป็นคนทั่วไปอาจรู้สึกว่าไม่น่าพิศมัยนัก แต่สำหรับ “ผ้าแพร” พญ.ภคนันท์ ธนมิตรามณี แล้วนั้น ยังคงมีรอยยิ้มและแววตาอันสดใส ให้กับคนไข้และคนรอบข้างเสมอ ภายนอกจะเห็นคุณหมอมาพร้อมความเนี๊ยบเป๊ะทุกอิริยาบถ ตัวจริงจะเป็นอย่างไร ตามไปรู้จักกันเลย

นางฟ้าของเดอะแก๊งค์

พญ.ภคนันท์ เป็นพี่สาวผู้น่ารักของน้องชายสองคน และยังเป็นนางฟ้าใจดีของเหล่าจอมซนในหมู่บ้าน ที่พอรวมตัวเล่นด้วยกันแล้วมักจะมีทะเลาะต่อยตีตามประสา พอหกล้มได้แผลขึ้นมา ก็มักจะเห็นเด็กหญิงผ้าแพร หิ้วยาแดง สำลี ผ้าก๊อซ เข้ามาปฐมพยาบาลให้

“รู้สึกได้ว่าชอบรักษาคนตั้งแต่อยู่ประถม เราจะมีแก๊งค์เด็ก เป็นพี่ ๆ น้อง ๆ เพื่อน ๆ ในซอยหมู่บ้าน เราจะเล่นกันทีเป็นสิบคนเลย พอหกล้ม เลือดออก ก็ร้องไห้งอแง แต่เราไม่กลัวเลือด เลยต้องเป็นฝ่ายปฐมพยาบาล เช็ดเลือด ล้างแผล ใส่ยา พันผ้าก๊อซ เด็กบางคนซนมาก ต่อยเก่ง แมนมากเลยนะ แต่พอเจ็บตัวทีน้ำตาซึมเชียว โอเค...เดี๋ยวเจ้จัดการให้”

คุณหมอเป็นเด็กเรียนดี และอยู่ในกลุ่มเพื่อนที่มีเป้าหมายคล้าย ๆ กันคือ แพทย์ ทันตแพทย์ เภสัชกร หลังจากเรียนจบคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ แล้วก็มาเรียนต่อเป็นแพทย์ประจำบ้านสาขา โสต สอ นาสิกวิทยา ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ผ่าตัด ทำแผล ไม่ชิลล์เหมือนที่คิด

สาเหตุที่ทำให้คุณหมอผ้าแพรตัดสินใจเลือกเรียนสาขา โสต สอ นาสิก ก็เพราะชอบทำหัตถการ ผ่าตัด บวกกับภาพจำในวัยเด็กที่มักจะป่วยเป็นหวัดและภูมิแพ้บ่อย จึงคุ้นเคยกับแผนกหูคอจมูกเป็นอย่างดี และเดาว่าน่าจะเป็นเพียงโรคธรรมดาทั่วไป ใคร ๆ ก็เป็นกันทั้งนั้น แต่พอได้มารักษาคนไข้แล้ว ต้องบอกว่าผิดคาด

“ตอนเป็นนักศึกษาแพทย์ แค่ทำหัตถการเล็กน้อย เรียนสนุก เรียนง่าย แต่พอมารักษาคนไข้จริง ๆ แล้วผ่าตัดเยอะมาก ผ่าตัดกล่องเสียง ผ่าตัดท่อน้ำลาย เจอสภาพแผลเหวอะ เยิน เน่า ยิ่งถ้าเป็นเคส Head and Neck cancer (มะเร็งศีรษะและลำคอ) มะเร็งกลุ่มนี้ค่อนข้างดุ ทำแผลนาน คนไข้ก็ทรมาน ถ้าป่วยโรคอื่นยังกินข้าวได้ แต่นี่แค่กลืนน้ำลายยังลำบากเลย”

“คนไข้กลุ่ม Head and Neck cancer ถ้าตรวจเจอเร็วยิ่งดี บางคนเป็นแผลในช่องปาก หมอเห็นรอยโรคนิด ๆ หน่อย ๆ แผลเล็ก ๆ ซึ่งถ้าได้ยาไปมันควรจะต้องหายภายใน 1-2 สัปดาห์ แต่ถ้ามันไม่หาย เรื้อรัง เกิน 3-4 อาทิตย์ไปแล้ว หรือเป็นเดือนแล้วยังไม่หาย หมอบางคนจะขอตัดชิ้นเนื้อเลยนะ คนไข้ก็จะตกใจ ไม่ให้ตัด แต่เชื่อหมอเถอะ ถ้าเจอมะเร็งขนาดแค่ไม่กี่มิลจะรักษาง่ายกว่า แล้วก็ผลการรักษาก็จะดีกว่า”

โรคหูคอจมูก อย่าให้กลายเป็นความเคยชิน

จากประสบการณ์ในการรักษาคนไข้มานาน สิ่งที่ พญ.ภคนันท์ เป็นห่วงมากก็คือ การไม่ตระหนักถึงอันตรายของโรค คิดว่าการไอ จาม น้ำมูกไหล เจ็บคอ จมูกตัน เป็นเรื่องเล็กน้อย ไม่จำเป็นต้องหาหมอ คนไข้มักปล่อยไว้นาน จนกลายเป็นความเคยชิน โดยเฉพาะเรื่องการรับประทาน ยาฆ่าเชื้อ หรือ ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics) คนไข้มักเชื่อว่ากินยาเร็วจะช่วยให้หายเร็ว หรือกินยาฆ่าเชื้อแรง ๆ ยาแพง แล้วจะหายเร็ว

“คนไข้จมูกตัน มีน้ำมูก ไม่รู้ว่าตัวเองหายใจทางปากมานานแล้ว แต่ตอนมาหาหมอเขามีอาการหูอื้อ ปวดหู มีเสียงดังในหู หรือเจ็บคอเรื้อรัง กลุ่มนี้พอตรวจร่างกายจะพบว่าจมูกบวมเยอะมาก หรือบางคนเจ็บคอบ่อย ทอนซิลอักเสบ กินยาฆ่าเชื้อจนดื้อยาแล้วนะ พอหมอรักษาจมูกไปไม่กี่เดือน เขาไม่เจ็บคออีกเลย ถ้าคุยกันดี ๆ ซักประวัติกันดี ๆ พยายามมองหาสาเหตุจริง ๆ แล้วรักษาให้ตรงจุด มันก็จะโอเคกว่า”

การกินยาพร่ำเพรื่อ หรือกินไม่ถูกต้องจะส่งผลเสียมากกว่าที่คิด ทางที่ดีควรมาพบแพทย์ เพื่อตรวจประเมิน วินิจฉัยโรคได้อย่างถูกต้อง รวดเร็ว เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาที่ถูกต้องว่า ควรใช้ยาหรือไม่ กินยานานเท่าไร หรือการรักษาแบบไหนเหมาะกับคนไข้รายนั้น

นาทีชีวิต เจาะคอช่วยหายใจ

พญ.ภคนันท์ มีโอกาสได้ทำงานอยู่ในโรงพยาบาลรัฐถึง 3 แห่งด้วยกัน จึงมีประสบการณ์รักษาคนไข้เคสหนัก ๆ มาแล้วมากมาย หลายเคสถึงขั้นต้องเสียน้ำตา เพราะเห็นคนไข้เจ็บปวดทรมานระหว่างรอการรักษา คุณหมอยังเล่าประสบการณ์สุดพีค เป็นเคสที่แม้แต่หมอ ENT ด้วยกัน น้อยคนจะพบเจอ

“คนเราขาดอากาศหายใจได้แค่ 4 นาที แล้วทางเดินหายใจมันค่อนข้างเล็ก ถ้ามันบวม มีก้อนเนื้องอกมาเบียด ก็จะยิ่งเล็กลงกว่าเดิม มีเสมหะเหนียวข้นไปอุดนิดเดียว หรือเลือดออกจากตัวเนื้องอก เลือดเป็นก้อน ถ้าเอาออกไม่ทันก็มีโอกาสที่จะเสียชีวิตได้ หมอเคยเจอคนไข้ที่มาด้วยอุบัติเหตุ มีรอยช้ำตรงคอนิดหน่อย หมอ ER เจอเสียงแปลก ๆ ที่ไม่ใช่เสียงของคนเป็นโรคปอดหรือโรคหอบก็เลยขอ consult กับเราก่อน”

“ผ่านไป 10 นาที คนไข้เริ่มหายใจเหนื่อย หมอส่องกล้องดู เฮ้ย..กล่องเสียงบวมมาก ต้องเจาะคอ แต่คนไข้ไม่ยอม แป๊บเดียวจากออกซิเจน 100% เหลือ 90 80 สั่งเซ็ต OR เลยค่ะ พยาบาลก็เร็วมาก คล่องมาก พอบอกว่าเคส Airway ทุกคนรู้หน้าที่หมด รีบเข็นไป OR ผ่านเข้าประตูไป คนไข้ทุรนทุราย หมอฉีดยาชาแล้วเจาะคอข้าง ๆ เตียงผ่าตัดเลย ไม่ทันได้ย้ายคนไข้ขึ้นเตียงผ่าตัด ไม่ได้ดมยาด้วย คนไข้ก็เก่งมาก วินาทีนั้นให้ความร่วมมือเต็มที่”

เคส Airway (ปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ) เป็นหนึ่งในหลายเคสที่คุณหมอพยายามชี้ให้เห็นว่า โรคทางหู คอ จมูก ไม่ใช่เป็นเพียงโรคธรรมดาทั่วไป แต่การสร้างกรอบความคิดใหม่ให้กับคนไข้ก็อาจต้องใช้เวลา อย่างไรแล้วไม่ว่าปลายเหตุจะรุนแรงขนาดไหน เมื่อคนไข้มาถึง แพทย์ต้องให้ความเชื่อมั่น และรีบรักษาให้ทันสถานการณ์

“เมดพาร์คเป็นโรงพยาบาลที่มีความตั้งใจที่จะเป็น Education Center มีแผนการพัฒนาแน่วแน่ในหลากหลายด้าน มีศักยภาพพร้อมก้าวไปข้างหน้า ก็รู้สึกภูมิใจและอยากเป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนานั้น อีกอย่างคือ เราทำงานกับอาจารย์โรงเรียนแพทย์มา หลายท่านที่เรารู้จักเป็น The Best ของ Thailand แล้วอาจารย์ก็มาอยู่ที่โรงพยาบาลเมดพาร์คด้วย ฉะนั้น เรามั่นใจตั้งแต่แรกเลยว่าคนไข้มาที่นี่ จะได้รับการวินิจฉัย รักษา ทุกอย่างดีที่สุด”